Dolandırıcılık fiilinin aşağıda olduğu gibi TCK’ nun 157 ve 158 maddesinde adi ve nitelikli halleri belirtilmiştir. TCK nun 159. Maddesi ise suçun daha az cezayı gerektiren halini düzenlemiştir.

 Madde 157- (1) Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir.

 Nitelikli dolandırıcılık Madde 158- (1) Dolandırıcılık suçunun; a) Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle, b) Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle, c) Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle, d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle, e) Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak, f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle, g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle, h) Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında, i) Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle, j) Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla, k) Sigorta bedelini almak maksadıyla, l) (Ek: 24/11/2016-6763/14 md.) Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle, İşlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/19 md.; Değişik: 3/4/2013-6456/40 md.) Ancak, (e), (f), (j), (k) ve (l) bentlerinde sayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.61 (2) Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır. 61 24/11/2016 tarihli ve 6763 sayılı Kanunun 14 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “iki yıldan yedi yıla” ibaresi “üç yıldan on yıla” şeklinde, “(j) ve (k)” ibaresi “(j), (k) ve (l)” şeklinde ve “üç yıldan” ibaresi “dört yıldan” şeklinde değiştirilmiştir. (3) (Ek fıkra: 24/11/2016-6763/14 md.) Bu madde ile 157 nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.

Daha az cezayı gerektiren hal Madde 159- (1) Dolandırıcılığın, bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla işlenmesi halinde, şikayet üzerine, altı aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.

Dolandırıcılık suçu TCK’nun 2. kitabının 2. kısmının kişilere karşı suçlar maddelerinde düzenlenmiştir. Bu suç tipinde genel unsur ve şart hileli davranışlarla mağdurun aldatılması 3. Kişiye veya aldatana maddi veya manevi menfaatin sağlanması gerekmektedir. Dolandırıcılık suçunda hileli hareketlerin aldatma yeteneğinin bulunup bulunmadığının suçun oluşmasında mağdurun korunması bakımından yeterli olup olmadığı tartışmalıdır. Bu gibi durumlarda her olayın kendi içinde değerlendirilmesi daha mantıklı olacaktır. Yargıtayında kabul ettiği üzere hileli davranış basit bir yalandan fazla olmalıdır. Aldatılan kişi suça konu mal üzerinde tasarruf hakkı olmalıdır aksi halde suç tipi hırsızlık suçuna dönüşecektir. Yine dolandırıcılık suçu oluşurken mağdurun algılama yeteneği olmalıdır ,aksi halde hırsızlık suçu oluşacaktır. Fakat algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanarak yapılacak aldatma nitelikli dolandırıcılık suçunun konusu olacak daha fazla cezayı gerektirecektir.

157 ve 158’  nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır. 

Dolandırıcılık suçunun daha fazla cezayı gerektiren TCK’ nun 158’ nci maddesinin nitelikli dolandırıcılık  suçuna ait hükümlerinde  Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,  Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle, işlenmesine ait uygulamaya ilişkin görüşlerde ve Yargıtay Uygulamalarında  çok fazla farklılık bulunmaktadır. Doğal olarak bu durumda hükmedilecek cezalarda farklılıklar yaratmaktadır.

 Dolandırıcılık suçunun ayrı fillerle ayrı ayrı ayrı kimselere karşı işlenmesi halinde her mağdur için ayrı ceza verilmesi gündeme gelecektir. Dolandırıcılık suçunda etkin pişmanlık soruşturma ve koğuşturma aşamalarında gerçekleşmesine göre farklı ceza indirimleri göstermekte ama her iki durumda da mağdurun zararı tazmin edilmelidir. Etkin pişmanlığın koğusturma aşamasında olmasa bile soruşturma aşamasında savcılık tarafından sanığa hatırlatılması adil yargılanma bakımından iyi olacaktır.

Diğer sorularınız için

0535 572 90 93 numaralı telefondan

Danışma hizmeti alabilirsiniz

Yorumlar