Kambiyo senetlerinin bir çeşidi olan çek, kıymetli evrak olarak nitelendirilen bir ödeme aracıdır. Çekler, elinde olan kişi veya kurumlara bankaya ibraz edilerek karşılığının bulunması halinde tahsil imkanı vermektedir. Çeki elinde bulunduran hamil, çekin ön yüzünde yazan bedelin tahsili için çeklere özgü ibraz süreleri içinde bankalara ibraz etmeleri gerekmektedir. Bu ibraz süreleri keşide edilen çeklerde düzenlendiği yerde ödenecek ise 10 gün farklı yerde ödenecek ise 1 ay, Yine, farklı bir ülkede ödenecekse her iki ülke aynı kıtada ise 1 ay farklı kıtalarda ise 3 aydır. Çeklerin, geçerli olması için bie çekte bulunması gereken zorunlu unsurların hepsinin bir arada bulunması gerekir.

Çekler, bankaya ibraz edildiğinde karşılığın bulunmaması veya eksik olması halinde eksik olan kısım için, bankalarca çek hamilinin talebi üzere karşılıksızdır işlemi yapılır.  Karşılıksız işleminden sonra, en son hamil veya hamilden bedelini ödeyerek çeki alan cirantanın hem hukuki hem de cezai işlemleri başlatma yetkisi vardır.

5941 Sayılı Çek Kanununa göre, şikayet hakkı bulunan hamil isterse çekin karşılıksız çıkmasına neden olan adi şahıslar veya Tüzel kişi yetkili temsilcileri hakkında İcra Hakimliklerine ibraz tarihinden itibaren 3 ay herhalde 1 sene içinde şikayette bulunabilecektir. Yargılama sırasında, borcunu ödenmeyen sanık hakkında ,  çek düzenleme, çek hesabı açma yasağı gibi yaptırımlarla beraber çek bedelini şikayetçiye faiziyle birlikte ödemesine karar verilebilecektir. Yine, hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı verilen gerçek kişiler, sermaye şirketlerinin yönetim organlarında yer alamayacakları gibi ellerinde çek yapraklarını ilgili bankalara iade etmekle yükümlü olacaklardır.

Karşılıksız çek şikayetinden dolayı karşılıksızdır işlemi yapılan her bir çek için verilecek para cezasıı, çek bedelinden daha düşük olmayacaktır. Gerek yargılama sırasında gerekse karar verildikten sonra tarafların anlaşması veya ödeme durumlarında duruşmaya son verİlecek veya hükmedilen ceza kalkacaktır.  Her nekadar, kanun karşılıksız çeklerde çeki bankaya ibraz edenin şikayet hakkı olduğundan bahsediyorsa da bu hamilden karşılıksız işlemine neden olan bedeli ödüyerek çeki alan cirantolarında şikayet hakkının olduğu uygulamalarda kabul edilmiştir.

Karşılıksız çek kararı veren İcra Ceza Hakimleri adli para cezası verirken sanığa verilen cezanın 10 eşit taksitte ödenebileceğini taksitlerden birinin zamanında ödenmemesi halinde geri kalanının tamamen tahsil edileceğini ve ödenmeyen para cezasının hapse çevrileceğini ihtaratlı bir şekilde kararlarında belirtirken devamında , 5941 Sayılı Çek Kanununun 6/ 1 - 2 maddesi uyarınca karşılksız çek bedelinin 3095 Sayılı kanuna göre ticari faizi ile Sanığın ödemede bulunma veya müştekinin şikayetinden vazgeçmesi halinde kararda hükmedilen Çek düzenleme ve çek hesabı açılması yasağının kaldırılacağını da ayrıca belitmektedir. belirtilmektedir. Aşağıda bir örnek kararı paylaşmaktayım

Örnek karar,

1-Borçlu şirket yetkilisi sanığın "çekle ilgili karşılıksız işlemi yapılmasına neden olmak" suçunu işlediği anlaşılmakla, 5941 Sayılı Kanunun 5/1 maddesi gereğince suçun işleniş şekli, çek bedeli ve karşılıksız kalan çek miktarı gözetilerek takdiren 5 gün adli para cezası ile cezalandırılmasına,
2-Sanığa verilen gün para cezasının bir günü 5237 Sayılı TCK'nın 52/2 maddesi uyarınca sanığın ekonomik ve diğer şahsi halleri göz önüne alınarak takdiren 500,00 TL den hesap edilerek sanığın 2.500 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına,
3-Sanığa hükmolunan adli para cezasının çek bedelinin karşılıksız kalan miktarı olan 270.730,00 TL den az olamayacağından, verilen cezanın bu miktar esas alınmak suretiyle sanığın NETİCETEN 270.730,00 TL ADLİ PARA CEZASI İLE CEZALANDIRILMASINA,
4-Sanığa verilen adli para cezasının 5237 Sayılı TCK'nun 52/4 maddesi gereğince sanığın ekonomik ve şahsi haller göz önüne alınarak birer ay ara ile 10 eşit taksit halinde sanıktan tahsiline, taksitlerden birinin zamanında ödenmemesi halinde geri kalan kısmının tamamının tahsil edileceği ve ödenmeyen adli para cezasının hapse çevrileceği hususunda kendisine ihtarat yapılmasına, (sanık olmadığından ihtarat yapılamadı)
5-6728 sayılı yasa ile değişik 5941 sayılı Çek Kanunu'nun 5/1 maddesinin 3. cümlesi uyarınca SANIK VE ŞİRKETİN ÇEK DÜZENLEME VE ÇEK HESABI AÇMAKTAN YASAKLANMASINA DAİR KARARIN DEVAMINA,
6-Yasal olanak bulunmadığından sanık hakkında verilen ceza yönünde erteleme, ön ödeme, uzlaşma ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin hükümlerin uygulanmasına yer olmadığına,
7-5941 Sayılı Çek Kanununun 6/1-2 maddesi uyarınca sanık hakkında verilen hükmün kesinleşmesinden önce, karşılıksız kalan çek bedelini, çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz tarihinden itibaren işleyecek 3095 Sayılı Kanuna göre ticari işlerde uygulanacak temerrüt faiz oranı üzerinden hesaplanacak faiz ile birlikte tamamen ödemesi halinde veya müştekinin şikayetten vazgeçmesi durumunda davanın DÜŞÜRÜLMESİNE, ödemenin veya şikayetten vazgeçmenin hükmün kesinleşmesinden sonra gerçekleşmesi halinde hükmün bütün sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldırılmasına karar verileceğinin ihtar edilmesine,

Diğer sorularınız için

0535 572 90 93 numaralı telefondan

Danışma hizmeti alabilirsiniz

Yorumlar